Làm gì để sống sót nếu rơi vào đám đông hỗn loạn như “thảm kịch Itaewon”?

Khi rơi vào đám đông nguy hiểm, hỗn loạn, xô đẩy như trong “thảm kịch Itaewon”, mỗi người cần bình tĩnh và nắm được những nguyên tắc căn bản để giữ mạng sống.

“Thảm kịch Itaewon” vừa xảy ra ở lễ hội Halloween ở quận Itaewon (thủ đô Seoul, Hàn Quốc) tối 29/10 khiến ít nhất 154 người chết và hàng trăm người bị thương.

Trên thế giới, nhiều thảm họa tương tự vụ việc ở Itaewon đã xảy ra. Mới đây nhất, tối 1/10/2022, trong một trận bóng đá ở Indonesia, do đội chủ nhà bị thua sau 23 năm bất bại trên sân nhà, khán giả đã tràn vào sân yêu cầu ban huấn luyện giải thích lí do. Lúc này, cảnh sát sử dụng hơi cay để giải tán khiến đám đông mất kiểm soát và việc giẫm đạp, xô đẩy xảy ra khiến 131 người chết. Kết quả pháp y cho thấy họ chủ yếu chết ngạt vì thiếu oxy.

Nhiều lễ hội diễn ra trên khắp thế giới. Lễ hội thường là nơi mọi người tập trung vui chơi, giải trí. Việc tụ hội đông người như vậy tiềm ẩn nhiều nguy cơ, mà các vụ việc kể trên là minh chứng đau lòng.

Cần bình tĩnh tránh thảm họa như Halloween ở Hàn Quốc. Ảnh: AFP

Vậy, làm gì để sống sót nếu rơi vào đám đông hỗn loạn, xô đẩy, giẫm đạp nhau như trong “thảm kịch Itaewon”?

Nguyên nhân tử vong chủ yếu do ngạt thở

Theo một nghiên cứu về vụ việc 37 người chết trên cây cầu ở Trung Quốc, trong đó 28 trong số 37 người chết là nữ giới, kết quả giám định pháp y cho thấy tất cả nạn nhân đều bị ngạt cơ học, tức là có sự chèn ép khiến họ không thể thở nổi. Chấn thương xương rất hiếm, chỉ có một người bị gãy nhiều xương sườn, một người gãy xương hàm dưới. Tổn thương phần mềm tập trung nhiều ở các vùng theo thứ tự: Đầu, tay chân, ngực, bụng, thắt lưng. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng, sở dĩ trẻ em và phụ nữ chết nhiều nhất, vì thể trạng mỏng manh yếu ớt. Trẻ em và phụ nữ có sự liên quan đến chiều cao cơ thể, càng thấp lùn càng dễ bị chết.

Con người muốn thở được thì phải có sự tham gia của cơ hoành, rồi đến cơ liên sườn. Khi đám đông ép chặt lồng ngực và bụng, thì lồng ngực không thể mở ra, cơ hoành không thể di động, dẫn tới không thở được và tử vong.

Những nhân chứng trong vụ Itaewon kể lại, họ đều bị dồn nén không sao thở được và nhìn thấy cái chết đến nơi. Lí do mọi người chết trong một đám đông chen chúc không phải do giẫm đạp mà do ngạt thở, theo nguyên lí mà Cassidy và Doherty đề cập, thì chỉ cần 5 người tiến về phía trước cũng đủ lực để làm xẹp phổi của một người đàn ông trưởng thành.

Hãy tránh xa “những đám đông nguy hiểm”

Tránh xa những đám đông nguy hiểm

Một đám đông gọi là nguy hiểm khi có bất kì dấu hiệu nào sau đây, nên cần phải tránh xa hoặc thoát ra ngay lập tức nếu không muốn bị mất mạng. Đó là không có sự tổ chức; nhiều hơn 4 người trên 1m2; cảm thấy có những người khác ép vào mình.

Khi bước vào một đám đông, điều quan trọng là phải quan sát lối thoát, đánh giá sự an toàn. Trường hợp đang ở trong đám đông nguy hiểm, thì cần phải nắm được một số nguyên tắc căn bản, để bảo vệ bản thân mình an toàn. Đó là không di chuyển ngược chiều đám đông bởi rất dễ bị xô ngã xuống đất, khi đó sẽ bị giẫm đạp và có thể bị chấn thương nguy hiểm.

Ngoài ra, luôn giữ cho đôi chân của mình thật vững. Thấy đám đông nguy hiểm, thì dù có bị tuột giày dép, cũng không được nhấc một chân lên hoặc cúi xuống để buộc dây, vì làm như vậy sẽ bị xô ngã. Khi đám đông tiến về phía mình thì phải tránh xa. Nhưng không được chạy, vì chạy dễ bị vấp ngã.

Việc di chuyển trong đám đông nguy hiểm cần giảm lực tác động. Cụ thể, có trên 2 người di chuyển ngược hướng áp sát mình, thì ngay lập tức xoay ngang người, đưa tay phía trước ép ngang ngực vuông góc, căn chỉnh khuỷu tay hướng phía trước. Làm như vậy sẽ giúp giảm diện tích tiếp xúc cơ thể, khuỷu tay giữ khoảng cách giữa mọi người và phân tán tác động của dòng người sang hai bên, chống lại lực đẩy của đám đông, bảo vệ khoang ngực, giảm áp lực, giảm căng thẳng bề mặt cơ thể, tránh bị xô ngã một cách hiệu quả.

Ngay sau khi ngã không thể đứng dậy được, cần nhanh chóng thu mình lại giống như thai nhi trong bụng mẹ, xoay người nằm nghiêng, hai tay ôm lấy đầu, đùi gấp vào bụng ngực, hai cẳng chân áp sát vào đùi. Lưu ý, khuỷu tay và đầu gối chạm nhau, tạo thành một tam giác để có không khí thở, đồng thời tam giác cơ thể cũng tạo nên sự vững chắc bảo vệ nội tạng. Nếu ở sát tường là tốt nhất, nhưng trong tình huống đó thì thay vì nằm nghiêng hãy quỳ phủ phục sẽ an toàn hơn vì có nhiều hơn các tam giác khung xương bảo vệ bản thân. Trường hợp không quỳ được thì giữ tư thế nằm nghiêng nhưng quay mặt vào tường.

Lưu ý
Để tăng khả năng sống sót khi bị kẹt trong một đám đông bắt đầu hỗn loạn vì một sự cố nào đó, bạn cần lưu ý những điều sau đây:

  • Bình tĩnh để xem xét thông tin về sự cố đang xảy ra (sự chính xác của thông tin, loại sự cố: cháy, nổ, sập công trình…)
  • Trong những phút đầu tiên, tuyệt đối không chạy theo phần lớn đám đông. Khả năng bạn bị kẹt lại trong đám đông lớn hơn rất nhiều so với cơ hội thoát ra được khi có cùng lúc nhiều người chạy về một hướng
  • Quan sát xung quanh tìm những vị trí bạn đã định vị sẵn (như tòa nhà, công viên… hay cửa thoát hiểm gần nhất) và tìm cách di chuyển về hướng đã định vị.
  • Quan sát xung quanh để tìm những nhân viên cứu hộ, cứu nạn hoặc những người tham gia sự kiện mà họ biết nhiều thông tin hơn bạn. Thông thường, trong đám đông hỗn loạn, giẫm đạp lên nhau thì rất ít người chú ý xung quanh. Họ thường chỉ nhìn về hướng phía trước nơi họ sẽ chạy đến.
  • Có rất nhiều người biết hướng thoát nạn tốt nhất nhưng không ai nghe họ trong những trường hợp như vậy. Cũng có khi những người này đang ở vị trí cao hơn bạn (trên cây, bờ tường…) và từ vị trí này họ quan sát tốt hơn và xa hơn. Hãy cố gắng nhìn họ và theo chỉ dẫn của họ.
  • Nếu bạn chắc chắn đang kẹt cứng trong một đám đông, bạn đừng cố gắng đi ngược lại dòng người. Điều này làm bạn mất sức và sẽ dễ bị tấn công bởi người khác và bạn sẽ bị ngã. Nếu bạn bị ngã trong một đám đông hỗn loạn, giẫm đạp lên nhau thì khả năng tử vong rất lớn.
  • Tốt nhất bạn hãy di chuyển cùng dòng người, hãy để lực của người khác đưa bạn đi, bạn đừng cố gắng cắt ngang hoặc đi ngược lại. Di chuyển ngang cùng dòng người và quan sát xung quanh tìm cơ hội thoát hiểm.

PHÒNG CTXH (tổng hợp)